Czym więc jest depresja i jak ją odróżnić od zwykłej chandry?
Depresja jest jednym z zaburzeń nastroju, które polegają na trwalszych i poważniejszych zmianach niż kilkudniowy zły humor, który minie po obejrzeniu ulubionego filmu czy po rozmowie z przyjacielem. Depresja znacznie utrudnia dotychczasowe funkcjonowanie w wielu sferach życia takich jak praca czy relacje z innymi ludźmi i jest źródłem cierpienia dla osób jej doświadczających.
Objawy depresji
Choć głęboki smutek jest czymś co najbardziej kojarzy się z depresją, nie jest on wystarczającym powodem do jej rozpoznania – towarzyszą mu również inne objawy.
W trakcie depresji może nastąpić utrata zainteresowań i umiejętności odczuwania przyjemności z aktywności, które kiedyś sprawiały radość. Często występuje nadmierna senność lub bezsenność. Dodatkowo osoby w trakcie depresji odczuwają brak energii – nawet codzienne czynności takie jak wstanie z łóżka czy zrobienie śniadania stanowią duże wyzwanie, któremu niekiedy nie udaje się sprostać. Mogą czuć się ociężale i mieć wrażenie spowolnienia ruchów lub przeciwnie – czuć nieuzasadnione pobudzenie, mimo zmęczenia. Mogą zauważyć u siebie także zmianę apetytu i zmiany fizyczne: utratę lub wzrost wagi. Występują też problemy ze skupieniem uwagi, koncentracji czy trudności w podejmowaniu decyzji. Co więcej, osoby z depresją mają tendencje do nadmiernego obwiniania się i często mają poczucie braku własnej wartości. Stają się bardziej wycofane, unikają kontaktów z innymi – mogą nie mieć siły na jakiekolwiek dłuższe rozmowy, nawet te najciekawsze. Trudność uczestniczenia w życiu towarzyskim często pogłębia ich poczucie winy i bezradności. W konsekwencji mogą mieć nawracające myśli o śmierci lub myśli samobójcze.
Warto jednak podkreślić, że niezależnie od ciężkości objawów depresja jest chorobą, którą można wyleczyć. Obecnie osoby z depresją mogą otrzymać wiele form profesjonalnej pomocy.
Kogo dotyczy?
Depresja jest najbardziej powszechną formą zaburzeń nastroju. Szacuje się, że w Polsce choruje na nią ok. 1,5 miliona osób, a na świecie jest to aż 350 milionów. Dla porównania, w Stanach Zjednoczonych mieszka ok. 334 milionów ludzi, więc liczba osób z depresją przekracza wielkość całej populacji USA!
Pierwsze objawy depresji najczęściej pojawiają się w okresie od późnego wieku nastoletniego do wieku średniego. W trakcie dojrzewania zwiększa się ryzyko zachorowania – nastolatki mierzą się w tym czasie z intensywnymi emocjami i często czują się niezrozumiane. Mimo tego, depresja może wystąpić w każdym momencie życia – od wczesnego dzieciństwa do późnej starości.
Depresja a płeć
Dwa razy więcej kobiet niż mężczyzn otrzymuje diagnozę depresji i do niedawna uznawano, że kobiety są bardziej narażone na wystąpienie zaburzeń depresyjnych. Współcześnie – w kontekście nowych badań, coraz częściej przyjmuje się, że liczba mężczyzn chorujących na depresję jest zaniżona przez różne czynniki: mężczyźni bywają mniej skłonni do poszukiwania pomocy oraz mogą niekiedy inaczej doświadczać depresji np. reagować większą agresją, co może utrudniać uzyskanie prawidłowej diagnozy.
Przede wszystkim: bądź uważny
Choć wiele objawów jest wspólnych dla osób z depresją, warto pamiętać, że przebieg choroby może różnić się w zależności od konkretnej osoby. Specjalista powinien przeprowadzić więc dokładny wywiad przed postawieniem diagnozy.
Niektórzy mogą czuć się znacznie gorzej rano niż wieczorem, a u innych obniżony nastrój może utrzymywać się na stałym poziomie w ciągu dnia. Bywają też osoby, które na pierwszy rzut oka dobrze sobie radzą: chodzą do pracy, wypełniają obowiązki i wydają się wręcz nadmiernie aktywne. Jednak tak naprawdę są zmęczone i mają poczucie, że gdy przestaną coś robić to kompletnie się załamią; nie widzą sensu w życiu i nie umieją odnaleźć w nim radości.
W związku z tym, osoby w otoczeniu mają czasem trudność w zorientowaniu się, że ich bliski przeżywa trudny czas i być może cierpi na depresje. Ważne jest obserwowanie czy zaszły jakieś zmiany w codziennym funkcjonowaniu i wyglądzie osoby, u której podejrzewamy depresje. Czy inaczej się zachowuje? Czy jest mniej rozmowna niż zwykle i coraz częściej chce być sama? Czy straciła zainteresowanie wieloma aktywnościami, czy porzuciła swoje pasje? Takie same pytania można też zadać samemu sobie, gdy czujemy się coraz bardziej przygnębieni i coraz trudniej jest nam sprostać codziennym sprawom.
Najważniejsza jest więc uważność: na siebie oraz na drugiego człowieka. W wielu przypadkach okazując zainteresowanie i troskę możemy zachęcić osobę do zatrzymania się na chwilę i zastanowienia nad tym co się z nią dzieje, a to może skłonić ją do zasięgnięcia profesjonalnej pomocy.
Autor: Anna Lewińska
Źródła:
- Butcher, J. N., Mineka, S., Sawicka-Chrapkowicz, A., Pikiel, S., Hooley, J. M. (2018). Psychologia zaburzeń : DSM – 5. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Cierpiałkowska, L. (2018). Psychopatologia. Wydawnictwo Naukowe Scholar
- Talarowska, M. E., Gromniak-Haniecka, E., Rawska, J., & Gałecki, P. (2018). Depresja mężczyzny – przyczyny, objawy, diagnoza. Neuropsychiatry & Neuropsychology / Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 13(3), 98–103.
- https://forumprzeciwdepresji.pl/depresja/o-chorobie/statystyki